Film Frame Spacing สัญญาณเงียบจากระบบกลไกใน Hasselblad
ปัญหา “ช่องว่างระหว่างเฟรม (Frame Spacing)” ที่เริ่มแคบลง หรือไม่สม่ำเสมอ เป็นหนึ่งในอาการที่เจ้าของกล้องฟิล์มหลายคนอาจเคยเจอ โดยเฉพาะในระบบ Hasselblad V-series ที่ใช้ back film magazine แยกจากตัวกล้องหลัก
สิ่งสำคัญคือ อาการนี้ไม่ได้เกิดจาก “ใช้บ่อย” หรือ “ไม่ค่อยได้ใช้” โดยตรง
แต่เกี่ยวข้องกับ “ความสมดุลของแรงดึง และความลื่นของระบบ transport” ภายใน back film เป็นหลัก
สาเหตุหลัก ๆ ที่ทำให้เฟรมเริ่มชิด:
1. แรงเสียดทานในแกน take-up spool เพิ่มขึ้น
• จาระบีภายในระบบเฟืองเริ่มแห้ง ทำให้แรงดึงฟิล์มไม่สม่ำเสมอ
• มักเห็นอาการชัดในช่วงท้ายม้วน ฟิล์มจึงเริ่ม “ชิด”
2. เฟือง frame counter / transport สึกหรอ
• ระบบคำนวณระยะหมุนของฟิล์มสั้นกว่าที่ควร
• เกิดจากการไม่เคยล้างทำความสะอาดหรือ overhaul
3. ลูกกลิ้ง (roller) ฝืดหรือสกปรก
• ทำให้ฟิล์มเคลื่อนตัวไม่ราบเรียบ เกิดเฟรมเหลื่อมหรือดึงเกิน
4. pressure plate และซีลยางเสื่อม
• ฟิล์มหลวมในช่อง track → ระบบนับเฟรมคลาดเคลื่อน
ปัจจัยการใช้งาน
• กล้องที่ “ใช้บ่อย” แต่ไม่เคยเปลี่ยนน้ำมัน → สึกเร็ว
• กล้องที่ “ไม่ใช้เลย” นานเกินไป → จาระบีแข็ง, เฟืองติด → เฟรมชิดเช่นกัน
พูดง่ายๆ คือ ทุกระบบกลไกต้องเคลื่อนไหวและได้รับการหล่อลื่นสม่ำเสมอ
ไม่ว่าจะใช้มากหรือน้อย ถ้าไม่ได้ CLA ทุก 3–5 ปี อาการนี้ย่อมเกิดขึ้นได้
วิธีตรวจสอบเบื้องต้น
• หมุนฟิล์มเปล่าทั้งม้วน แล้วดูความสม่ำเสมอของเฟรม
• ฟังเสียงการหมุนตอนเลื่อนเฟรมว่าฝืดหรือสะดุด
• ถ้ามีหลาย back ให้สลับเทียบกันเพื่อหาต้นเหตุ
แนวทางแก้ไข
ควรส่งเข้า ช่างที่มีประสบการณ์กับระบบ Hasselblad
เนื่องจากกลไกเฟืองต้องตั้งระยะละเอียดด้วยอุปกรณ์เฉพาะ
การเปิดเองโดยไม่มีเครื่องมืออาจทำให้ระบบเฟรมเคลื่อนผิดศูนย์
สรุปสั้นๆ
เฟรมที่ชิดกันไม่ใช่ปัญหาทางอารมณ์ของกล้อง แต่เป็น “สัญญาณเชิงกล”
ที่บอกว่า มันทำงานหนักเกินไป… หรืออาจพักมานานเกินไปแล้ว
“ในโลกของกลไก ฟิล์มคือกระจกสะท้อนจังหวะการหายใจของกล้อง
และช่องว่างระหว่างเฟรม… คือจังหวะที่เริ่มไม่เท่ากันอีกต่อไป”